Search This Blog

Wednesday, December 7, 2011

Do we have the moral right to claim credit for championing Buddhism?


A certain amount of jingoism is alright. 

Recent history or economic competitiveness justifies our eagerness to rise to the defense of our motherland, laudable. But… do we ever introspect before jumping to claim moral high-ground?  

There is no denying the fact that Buddha lived here or that we have not forgotten his principal teachings. The Hindu religious beliefs and practices today have more in common with his teachings than the Brahmanic religion which had preexisted. No wonder, the founder of the six branches of latter Hinduism, Sankara, was called Pracchanna Buddha (Buddha in disguise). 

When the Tibetan theocracy had a crisis we had immediately embraced them. Was it an entirely altruistic act? Or had it sprung from our love for the religion which had disappeared from this country a millennium ago? Yes, we may say it’s neither. It was a simple act of a good neighbor. Great!

That act alone holds us in good stead today and, gives us a reason to boast. 

While we are blowing the trumpets about the Global Buddhist Congregation at New Delhi, shouldn’t our attention be drawn towards some of our failings too? Here, I’m not talking about the abuse and persecution we had meted out when the teachings of Buddha became no longer fashionable or feasible in an environment of war, political fragmentation and general unrest which characterized the medieval times. It was not only here. Across a large swathe of Central and Western Asia the socio-political compulsions had dictated that we adopt violent, sectarian faiths. It’s a historic truth. And, any burden of guilt, if you carry, its fine; but any compulsion is unreasonable. Luckily, Buddhism had survived, where geography allowed isolation.

Asokan Inscription at Sannati
But… with the coming of modern age, when the likes of Cunningham and Marshall exposed our collective consciousness to that phase in history, in which the people of this country, our ancestors, nurtured and propagated a tradition which was systematically erased in later times; we had recognized a prize, a crutch for our wounded self esteem. We had grabbed at it with both hands to prop up our immediate agenda – no doubt symbolically – to validate our secular and egalitarian credentials.

We had drawn what we needed. Period 

If you say that… 
‘with knowledge must come, responsibility’; 
and now that we know that our country has the custody of a heritage,
Shouldn't we be accountable to the millions of people who cherish it?  

We just provide lip service and nothing tangible. Of course, the sites and monuments associated with the faith give an opportunity for the enterprising amongst us, to wangle an extra dollar or yen from the faithful. Alright, but where it is not allowed by law, the political and administrative apathy is amply evident.

Portrait of King Asoka (ranyo asoka inscribed on top)
Examples? There are many. 
 

One that comes to mind is Kanaganahalli or Sannati, a Buddhist site discovered in 1993-94. 

It is a short distance from Yadgir, a district headquarter town in Karnataka. 
Trial excavations by archaeologists took place over a couple of seasons and were completed in 1996-97, exposing a wealth of material - architectural, sculptural and thousands of written words. 


Fourteen years! 

Still the report is awaited. Will it ever see the light? 
Buddha alone knows! 
While the various agencies involved are busy fighting turf wars, the site and the sculptures lay exposed to the elements.

Among the sculptural material is a carved limestone slab. Portrait off a king called Asoka. You may ask, ‘how in Buddha’s name do you know?’ Let me show you. Do you see the scribble on top of the picture?  They are letters in Brahmi, the original Indian script. His name ‘Ranyo Asoka’ was inscribed at the top of his portrait to squelch your doubts. 

And, it’s the only such specimen.

It is laid out under a Neem tree.

There he rests; the greatest ruler of the Indian Subcontinent, whose contributions to the Buddhist faith are matched only by its founder Gautama Buddha himself and probably by the philosopher, Nagarjuna. 
 
Sannati is only one such example. 

When I visited the site, 

The shade provided by the Neem tree was the only convenient place for a half a dozen security men to have their lunch. Poor souls! where else will they go to? Haven't we read in our history text books, that there was a king called Asoka, who had planted trees to provide shade to the common folk? 
Now, he shares the shade still!
And, the stone portrait of the king also served as their dining table. 

 
Shame!?
 

Monday, December 5, 2011

వాశిష్ఠీదేవి పరిచయం

 
పవిత్ర గోదావరీ నదీతీరం. పడమటి కనుమల్లో నాసికా నగరివద్ద పుట్టి ఆంధ్రమహరాట్టులసీమలను సస్యశ్యామలంచేస్తూ తూర్పుకనుమలతో దోబూచులాడుతూ దక్షిణారామానికి దిగువగా ప్రాగ్సాగరంలో కలిసే మహానది. ఒక్క పవిత్రస్నానంతోనే సకల పాపాలూ హరించగల పుణ్యనది. అది ప్రతి పన్నెండేళ్ళకూ ఒకసారి వచ్చే మహా పర్వదినం. ఆనాడు ఆ నదీమతల్లి జలాల్లో మునకవేయని దౌర్భాగ్యుడు ఆ ప్రదేశంలోనే ఉండదు. నేలయీనినట్లు జనం. నదీతీరంలో అమ్మవారి కోవెల. ఆమె బ్రాహ్మణులకు బ్రహ్మాణి, వైదికులకు విద్యాదాయియైన సరస్వతి, ద్రావిడులకు ఇలాదేవి, మరియూ సామాన్య జానపదులకు బొడ్డెమ్మతల్లి. ఇక బౌద్ధధర్మాన్ని ఆచారించేవారికి బుద్ధిస్వరూపిణి ప్రజ్నాపారమిత. మహాత్వ కవిత్వ పటుత్వ సంపదలిచ్చే కల్పవల్లి. 
ఉచ్చైశ్రవాలవంటి పంచకల్యాణులపై సైనికులు దారిచూపగా, మణిమయ చత్ర చామరాలతో రాచభటులు ముందురాగా, భేరీ నాదస్వరాలకి అనువుగా వేశ్యారమణీ సమూహం నృత్యగీతాలు ఆలపించగా, రక్షకబృందం, పరివారం చుట్టూ నడవగా, రాజమాత గౌతమీదేవియొక్క రాచపల్లకీ దేవి ఆలయం ముందు వచ్చి నిలిచింది.
ఐరావతపు దంతములవన్నె వెలినూలు చీరె, కావిరంగు కాశ్మీరపు ఉన్ని పైబట్టతో ఆభరణరహితయై దైవమాత అదితీదేవిలా పల్లకిదిగిన రాజమాత గౌతమీదేవిని చూసిన మరుక్షణం జయధ్వానాలు మిన్నంటాయి.
శాతవాహన సామ్రాజ్య క్షేమదాయీ... జయః
శ్రీశాతకర్ణీ వరపుత్ర దాయిత హిరణ్యగర్భీ... జయః
ఆంధ్ర కర్ణాట జన కల్యాణకారిణీ... జయః
అపరిమిత ధన ధాన్య దాన ప్రదాయినీ... జయః
రాజమాత దర్శనార్థం విరగబడ్డ జనాన్ని అదుపుజేయడం ఒక మహాయజ్నమే!
అంతలో...
అదే పల్లకీనుండి,
మహాచీనంలో ప్రత్యేకించి నేయించిన నాజూకు నాచుపచ్చ హోంబట్టుపై, కాంచీపురపు బంగారు బుటాతో మామిడిపిందెల అంచు చీరె, చాటున దోబూచులాడే లేత కుచాగ్రాలను దాచే వ్యర్ధప్రయత్నం చేస్తున్న కుంకుమరంగు మహాలంక రవపట్టపు రవికె, దానిపై ఆరుపేర్ల సువర్ణ పణహారం, శంఖాన్ని పోలిన మెడచుట్టూ రవ్వల కంఠాభరణం, వసంతర్తాగమనం తెలియజేసే మొదటి మామిడి పిందెవంటి చుబుకంపై మూడు చుక్కల పచ్చబోట్టు, సంకర్షణుని హలాగ్రంలా కోటేరేసిన నాసాగ్రంపై మంచిముత్యపు నత్త్తు, బెత్తెడు జారిన జంట సంపెగలవంటి చెవులపై ఉయ్యాలలూగే కుండలాలు, మహాసాగరమువలె సమస్త భూమండలాన్నీ తమలోతుల్లో దాచగల కాటుకదిద్దిన కళ్ళు, భ్రూమధ్యంలో ఎర్రని దోసపిందె బొట్టు, విశాలమైన పాపిట పచ్చల రావిరేకు, తుమ్మెద రెక్కలను తలదన్నే కచసంపదను ముత్యాల సరాలతోనూ సన్నని కనకాంబరాలతోనూ పేనిన బారెడు జడ, ఎడమ భుజంపై పడగెత్తి నునువైన చామనఛాయ దండను చుట్టిన వాసుకీబంధపు వెండి వంకీ, ముంజేయి నుండి మోచేతి వరకూ తీర్చిన రత్నమయమైన కంకణాల బరువుకు వణికే పల్లవ కోమలములైన బాహువులు, అర్ధచంద్రమను బోలిన నాభిని తనలో దాచిన ఆకాశము వంటి నడుముకు వెండి గంటలు కూర్చిన కెంపుల వడ్డాణ్ణం, కస్తూరికాది పాదలేపనాలతో మిశ్రితమైన లత్తుకతో అరుణకాంతులు వెదజల్లే పాదద్వయం.... రత్న మంజూషపై అవి మోపినప్పుడు చేసిన మణికింకిణుల కణక్కణనాదాలకు నిశ్చేష్టులైన జనానికి, ఆ అసమాన సౌందర్యరాశి, ఆ అలౌకిక లావణ్యమణీ ఎవరో ఊహకందలేదు...
’ఈమె మానవ సుందరి కాదు దేవలోకంనుండి వచ్చిన ఇంద్రాణి కాబోలు!’
’లేక నాగలోకంనుండి వచ్చిన ఉలూచీ దేవియా?’
’లేదు, ఈ మచ్చెకంటి, సాగరగర్భాన ఉదయించిన లక్ష్మీదేవియే!’
’పీతవర్ణపు చీరెలో వసంతుని సహోదరి, కామునికై వచ్చిన రతీదేవేమో?’
ఇలా తమలోతమే ఊహించుకుంటూ చేష్టలుడిగిన జనానికి కంచుకి హెచ్చరికతో తెలివివచ్చింది.
’వినండహో..... విశాఖనాగడుదొర మగ, కళింగ రట్టోడి కూతు, సాతకన్ని మారాజు కాబోయే ఇల్లాలు, తెన్గుకన్నడ సీమకి దేవుళ్ళిచిన దొరసాని, సాతవానికుల మారాణి, సిరితాయి వాసిఠ్ఠీయమ్మ మారాజుని మనువాడ పైథానపూరి దారి మనసీమకొచ్చె. బిరాన మొక్కుడీ’ అన్నంతనే జనంలో కలిగిన కలకలం అతింత కాదు.